De algemene voorwaarden en de rechtskeuze en forumkeuze
Bij het zaken doen over de grens is het van groot belang dat ondernemers weten waar ze aan toe zijn in de gevallen dat het tussen partijen misloopt. In de praktijk is dit vaak niet het geval en blijkt zelfs dat dikwijls belangrijke dingen niet specifiek zijn geregeld, die bij het zakendoen met partijen uit verschillende landen juist cruciaal zijn. Hierdoor komen ondernemers te vaak onnodig in de problemen met alle (financiële) gevolgen van dien. Enkele aspecten die van groot belang kunnen zijn bij internationaal contracteren zijn onder meer de toepasselijkheid van algemene voorwaarden, de eventuele rechtskeuze en/of forumkeuze en de toepasselijkheid van internationale verdragen, zoals bijvoorbeeld het Weens Koopverdrag of het CMR.
Conditions générales
Het antwoord op de vraag of algemene voorwaarden van toepassing zijn op de tussen partijen gesloten overeenkomst kan vaak zeer complex zijn. De reden dat deze eventuele toepasselijkheid vaak onderwerp is van discussie, komt doordat in de algemene voorwaarden vaak bepalingen zijn opgenomen die de aansprakelijkheid van een van de partijen beperkt of uitsluit, of welk recht van toepassing is, de rechtskeuze, of welke rechter bevoegd is om van het geschil kennis te nemen, de forumkeuze.
Met betrekking tot de aansprakelijkheidsbeperkende bepalingen in de algemene voorwaarden geldt dat ondanks de geldende contractsvrijheid bepaalde eisen kunnen kleven aan de eventuele toepasselijkheid van deze bepalingen, waardoor het zomaar zou kunnen zijn dat deze bepalingen in de rechtbank niet afgedwongen kunnen worden. In de gevallen dat dergelijke bepalingen niet van toepassing zijn, dient men op de wet terug te vallen en dan zal het per geval afhangen welk recht van toepassing en welke rechter bevoegd is, met mogelijk vergaande gevolgen voor de ondernemer. Als dan niet tussen partijen duidelijk is voor welk recht en welk gerecht is gekozen, kan het zomaar gebeuren dat je als in Nederland gevestigde ondernemer onverwacht en ongewild voor een rechter in het buitenland moet verschijnen en dat op jullie handelsrelatie buitenlands recht wordt toegepast.
Forumkeuze en rechtskeuze
Het voorgaande heeft ertoe geleid dat vaak in de algemene voorwaarden een rechtskeuze en een forumkeuze worden opgenomen. Echter, dat dit niet altijd tot het gewenste resultaat en de nodige duidelijkheid leidt, blijkt onder meer uit het arrest van het gerechtshof Den Haag van 25 april 2017. In de betreffende kwestie deden een Nederlandse en Duitse onderneming zaken en hadden beide partijen hun eigen sets algemene voorwaarden van toepassing verklaard, welke allebei een rechtskeuze en een forumkeuze voor hun eigen land en recht kenden. Het gerechtshof Den Haag komt echter tot de conclusie dat de Belgische rechter bevoegd zou zijn omdat daar de overeenkomst is uitgevoerd. Een uitkomst die voor beide partijen ongunstig is en bovendien voorkomen had kunnen worden.
Internationaal contracteren
Om dergelijke situaties te voorkomen, is het van groot belang bij het internationaal contracteren duidelijke overeenkomsten te sluiten die een heldere rechtskeuze en een forumkeuze kennen. Naast dat je als Nederlandse ondernemer meer bekend zal zijn met het Nederlandse recht dan met buitenlandse rechtssystemen, kan het mogelijk ook voordeliger zijn om het Nederlandse recht toe te passen op de handelsrelatie dan het recht van het land waar de buitenlandse contractspartij is gevestigd en vice versa. Zo kennen Nederland en Duitsland al verschillende regels omtrent vergoedingen bij het opzeggen van bepaalde duurovereenkomsten en worden in sommige gevallen toepasselijke internationale verdragen anders geïnterpreteerd. In Duitsland wordt bijvoorbeeld sneller dan in Nederland bij het opzeggen van distributieovereenkomsten een hoge goodwill- of klantenvergoeding toegekend. Duitsland legt ook internationale verdragen vaak anders uit en hanteert daardoor andere maatstaven ten aanzien van dezelfde wettelijke bepalingen. Een belangrijk voorbeeld daarvan is de maatstaf van artikel 29 CMR (internationaal vervoer over de weg) voor de doorbreking van de in beginsel beperkte aansprakelijkheid onder dat verdrag. De rechtskeuze en forumkeuze zijn daarom, ondanks dat deze vaak slechts een klein deel van de overeenkomst betreffen, zeer belangrijk en kennen vaak grote gevolgen.
Advocaten internationaal recht
Gezien de mogelijk vergaande gevolgen bij het internationaal contracteren en zakendoen, doen ondernemers er goed aan om zich te laten adviseren door deskundige advocaten. Ons kantoor heeft veel ervaring met internationaal contracteren en opereert dan ook vaak in internationaal verband. Mocht u naar aanleiding van het voorgaande nog vragen hebben, neem dan gerust contact op met onze sectie Droit international van Van Diepen van der Kroef Advocaten te Amsterdam. Ook voor andere internationaal rechterlijke vragen kunt u contact met ons opnemen.
